مقدمه و تعریف
خیلی ساده بخوام توضیح بدم دوقطبی (Bipolar) یک اختلال روانپزشکی (جزو اختلالات خلق یا Mood Disorders) است و به فردی افسرده اطلاق میشود که دوره هایی از فاز مانیا (سرخوشی) را در دوران افسردگی خود تجربه میکند اما اینکه منظور ما از افسردگی (Depression) و مانیا چیست باید با ما همراه باشید تا در ادامه کامل برای شما توضیح دهم. (البته همیشه وجود افسردگی برای تشخیص بیماری لازم نیست که اشاره خواهم کرد)
ویژگی های تشخیصی
مانیا : برای دانستن ویژگی های یک شخص مانیک به موارد زیر توجه میشود :
- خلق بالا (Elevated Mood) : خلق بالا باعث احساس سرخوشی و نشاط غیر معمول میشود و یک کیفیت مسری دارد به گونه ای که حتی کادر درمان هم تحت تاثیر قرار میگیرند و احساس نشاط به انها دست میدهد. اما این حالت مربوط به دوره کوتاهی از حمله مانیا است و در نهایت با خلق تحریک پذیر و بی ثبات جایگزین میشود
- فشار تکلم (Pressure Of Speech) : یعنی فرد پر حرف شده و یکسره ولاینقطع حرف میزند و نمیتوان حرف زدن این فرد را به راحتی قطع کرد. فشا تلکم با پرش افکار (Flight Of Ideas) همراه است
- افزایش انرژی و فعالیت های مخاطره امیز : این افراد دچار بیش فعالی و افزایش فعالیت و انرژی میشوند به گونه ای که خود میگویند نیاز به خواب ندارند. در حقیقت فعالیت افزایش یافته و نیاز به خواب بشدت کم میشود. ولخرجی از دیگر ویژگی این افراد است که بدون در نظر گرفتن نیازها پول خرج میکنند. در این میان فعالیت هایی خطرناک از جمله رفتن به سمت دخانیات و مواد مخدر، تجاوز و فعالیت های جنسی مخاطره امیز از مواردی است که باعث به دردسر افتادن این افراد میشود
- انجام فعالیت های زیاد : اینها تمایل به انجام کارهایی پیدا میکنند که تا قبل از این هیچ تمایلی به انجام آن نداشتند اما مهم است که بدانید این ها کارهای زیادی را میخواهند انجام دهند اما بدلیل عدم توانایی در تمرکز و حواس پرتی فعالیت ها را نیمه تمام رها کرده و سراغ کار و فعالیت دیگه ای میروند.
- خود بزرگ بینی و افزایش اعتماد بنفس (Grandiosity) : این افراد احساس میکنند که شخص مهمی هستند و ادعا میکنند کارهایی را که دیگران از انجام آن عاجز هستند را میتوانند انجام دهند و گویی خدا هستند که این مورد منجر به تشخیص علایم سایکوز از جمله هذیان میشود اما این هذیان و حتی توهم ها مطابق با خلق فرد است.
طول دوره مانیا در صورت عدم درمان تقریبا 3 ماه است اما برای تشخیص مانیا باید حداقل علایم به مدت یک هفته طول کشیده باشد یا به گونه ای باشد که نیاز به بستری داشته باشد یا با ویژگی های سایکوتیک همراه باشد و باعث اختلال عملکرد شده باشد . برای تشخیص حداقل سه مورد از علایم زیر باید وجود داشته باشد :
- بزرگ منشی و افزایش اعتماد بنفس
- کاهش نیاز به خواب
- پر حرفی و فشار تکلم
- پرش افکار
- حواس پرتی
- افزایش فعالیت های هدفمند یا بی قراری سایکوموتور
- تمایل به انجام فعالیت لذت بخش که ممکن است عواقب اجتماعی ناگواری داشته باشد (قبلا ذکر شده است)
تقسیم بندی بای پولار
مهمترین انواع اختلال دو قطبی به دو تایپ طبقه بندی میشود:
- نوع یک (BP I) : افسردگی ماژور (MDD) + مانیا —–>> در صورتیکه بیماری برای اولین بار علایم مانیا را پیدا کند در این دسته قرار میگیرد
- نوع دو (BP II) : افسردگی ماژور (MDD) + هیپومانیا (نیمه شیدایی) —->> هیپومانیا یعنی علایم مانیا را بصورت خفیف دارد
بنابراین اگر فردی با علایم مانیا مراجعه کند بدون نیاز به دوره افسردگی میتوان تشخیص بای پولار تایپ یک گذاشت در صورتیکه در هیپومانیا باید دنبال حداقل یک اپیزود از اختلال افسردگی اساسی (MDD) بگردیم که در صورت وجود پزشک میتواند تشخیص بای پولار تایپ دو گذاشت و تمام این موارد به تجربه و تبحر پزشک در اخذ یک شرح حال کامل و دقیق بستگی دارد.
در مورد اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder) در پست جداگانه ای توضیح خواهم داد.
در جدول زیر بهتر میتوانید مانیا و هیپومانیا را افتراق دهید :
مــــانــیــا | هـیــپـومانــــیــا |
علایم شدید تر است | علایم خفیف تر است |
مدت زمان علایم حداقل یک هفته یا نیاز به بستری | مدت زمان علایم حداقل بمدت 4 روز |
اختلال عملکرد شغلی و اجتماعی شدید | اختلال عملکرد واضحی ایجاد نمی شود |
نیاز به بســتری | عدم نیاز به بستری |
وجود علایم سایکوتیک | عدم وجود علایم سایکوتیک |
تولید محتوا در سایت دلیا || www.dlea.ir